Bilim, ilerlemeyi ölçmekte iyidir ve insanlığın nerede yetersiz kaldığını görmesine yardımcı olur. Science News’in Yılın En İyi 10 Bilim Hikâyesi, geçtiğimiz yılın özeti niteliğinde.
2019’un en iyi 10 hikâyesi: Kara delik resmi, kızamık salgınları, iklim protestoları ve daha fazlası
1- Bir Kara Delik Portresi
On yılı aşkın bir çalışmanın bir sonucu olarak Event Horizon Telescope ciddi bir başarı elde etti. Geçtiğimiz yıl kara deliğin olay ufkunun ilk doğrudan görüntüsüne ulaşıldı. Öyle ki ötesinde ışığın bile kaçamayacağı bu görüntü insanlığı hayrete düşürdü.
2- Kızamığın Dirilişi
2019’da kızamık, ABD’de 1992’den bu yana en ciddi boyuta ulaştı ve birçok insanının hasta olmasına yol açtı. New York’taki iki salgın, daha önceki vakaların yüzde 75’inden fazlasını oluşturdu. Bu salgınlardan biri, ABD’yi 2000 yılında elde ettiği kızamık eliminasyon durumundan çıkarmak için harekete geçmesine neden oldu.
3- İklim Aktivizmi
Bu yıl, yaz sıcaklıkları tüm zamanların rekorunu kırdı ve Grönland’da yer alan buzullarda eşi görülmemiş bir erime ortaya çıktı. Ciddi bir rapor, Dünya’nın okyanusları ve donmuş bölgeleri için kasvetli bir gelecek konusunda insanları uyardı. Ancak iklim bilimcileri bunun 2019’un tek olayı olmadığını söylüyor: Bu yıl aynı zamanda iklim aktivizminde rekor kıran çeşitli dalgalar gördü.
4- Vaping (elektronik sigara) Tehlikesi
E-sigaralar, en azından halk arasında, nispeten zararsız bir üne sahiptir. Ancak, 2019’da, ilk bildirilen akciğer yaralanmalarının ve e-sigara (vaping) ile bağlantılı ölümlerin ortaya çıkmasıyla işler değişti.
5- Denisovan Keşifleri
2019’da bildirilen keşifler, Denisovans adı verilen eski bir grup hominid odağını gündeme getirdi. Fosiller biriktikçe, araştırmacılar Denisovan anatomisinin Homo Sapiens’de dahil olmak üzere genetik ortaklarının iskelet yapısını nasıl etkilediğini kavrayacaklar.
6- Klinik Çalışmalardaki Gen Editörü: CRISPR
Bu yıl ABD’deki araştırmacılar, teknolojinin tıbbi vaatleri yerine getirip getiremeyeceğini belirlemede çok önemli bir ilk adım olan CRISPR / Cas9 gen editörünü insanlarda test etmeye başladı.
7-Kuantum Üstünlüğü İddiası
2019’un Ekim ayında, Google’dan araştırmacılar kuantum üstünlüğü olarak bilinen bir kilometre taşına ulaştıklarını iddia ettiler. Ancak IBM araştırmacıları, Google’ın özel bir şey yapmadığını belirtti. Çatışma, kuantum hesaplamadaki yoğun ticari ilgiyi ön plana çıkarıyor.
8- Ateş Altındaki Biyolojik Çeşitlilik
Doğada görülen tahribat ve büyük orman yangınları 2019’da ciddi boyuta ulaştı. İnsanların dünyadaki bitki, hayvan ve diğer yaşamın azalan çeşitliliği ve bunun hakkında ne yapması gerektiği hakkında konuşmasını sağlamak için çabalar arttırıldı.
9- Ay’a Dönüş
2019 yılında Ay’a daha önceki yıllara nazaran daha fazla insan gönderildi. Uzay ajanslarının girişimleriyle 2019’da Dünya’nın en yakın komşusu üzerinde çok sayıda sonda gönderildi. Bu nedenle 2019 yılı için Ay konusunda rönesans yeniden başlıyor denilebilir.
10- Yeni Depresyon İlacı
On yıllar boyunca ilk kez, şiddetli depresyonu olan insanlar için temelde yeni bir ilaç ortaya çıktı. Ancak ilacın etkinliği ve güvenliği hakkında hala büyük sorular var.
Çeviri: Mert Küçükvardar
Kaynak: Sciencenews
